MUĞRUL (MURGUL)
BASMASI: (Artvin) Borçka'nın
Muğrul (Şimdi Murgul adıyla ilçe) yöresine has bir çeşittir. Düz Horona benzer.
Bu oyun "nanay" denilen ağızdan makam tutturmak suretiyle hem oynanır, hem de
oynayanlar tarafından söylenir. Yalnız, susan oyuncu komut vererek onları idare
eder. Çalgılara gelince;
horonlarda en fazla tulum çalınır. Zurna, mey ve davul da kullanılmaktadır. Saz
ve akortta önce çalındığı da olur. Bu oyunlar düğün,
bayram ve harman sırasında tarlalarda ve hayvanların yaylağa çıkarıldığı
günlerdeki eğlenceler sırasında yer alır. Yayla zamanı boğalar dögüştürülür
(güreştirilir). Ziyafetler çekilir, horonlar çevrilir. Çoruh ve Ağrı
çevresinin "Meci" denilen bir âdeti vardır ki, köy şairleri bunun için şarkılar
(türküler, şiirler) yazmışlardır. Köy delikanlıları tarlalarda kızlardan 30 - 40
m. uzaklıkta durup bu türküleri söylerler. Gençlerden birinin kızlardan birine
meyli (gönlü, aşkı) varsa türkülerin arasına m'ni sıkıştırarak aşk il'n edilir.
Kızlar yine türküyle cevap verirler. Teklif kabul edilmişse kızların kararı
bildirilir. Bundan sonrası ana babanın rızasıyla hallolur. Bu "meci"ler
sırasında erkekler horon çevirerek kızları eğlendirmeye çalışırlar. Ayrıca kış
geceleri yapılan yemekli bir eğlence daha vardır. Buna "Afrana" derler.
Afrana'dan en önemli hareket horonlardır. Giyimde; başta
"kabalak" vardır. Çuha veya kumaştan bir nevi (çeşit) kalpaktır. Çuha, ceket
yerine giyilir. Yakası açık, etekleri kısa ve kesiktir. Göğsün iki yanındaki
cepleri fişeklik olarak kullanılır. Şalvar veya Zıbka'da kalçaları saran kısım
büzgülü bir torba şeklindedir. Ağzı bol fakat paçası dardır. Mintan çuhanın
altına giyilen, desenli kumaştan dış gömleğidir. Boğazdan düz, önü düğmeli, bol
kollu, uzun ve bileği sıkıdır. Çorap ve tozluk, yünden örme, üstü renkli ipekli
işli olur. Yine yünden örülü tozluklar şalvarın üzerine çekilir. Ayakkabı
"çapula"dır. Ökçeli, arkası az kalkık, burnu sivridir. Çoruh - Artvin
oyunlarında giyilen öbür çizme ve potinlere Uziko ve Azyaski denilir. Yumuşak
deriden olurlar. Kadınlar şalvar
üstüne üç etek entari giyer, başlarına çit yazma, kenarları çizgili başörtüsü
sararlar.
|